Godišnjica Pofalićke bitke: Jedna od strateških bitaka za opstanak glavnog grada i države

Pofalićka bitka (kodni naziv Grom) bila je presudna bitka za Sarajevo, a odigrana je 16. maja 1992. godine.

Lošić bio komandant Odreda Pofalići II

Srpski agresor htio je presjeći Sarajevo, preko Novog Sarajeva, spojiti liniju Žuč – Pofalići s kasarnom “Maršal Tito” i s Grbavicom, koja je vazdušnom linijom 500 metara udaljena od kasarne.

Kako priča jedan od učesnika ove bitke Jusuf Lošić komandant Odreda Pofalići II, zahvaljujući Opštinskom štabu TO Novo Sarajevo, jedinicama i patriotama, Regionalnom štabu i koordinaciji između OŠ i Vrhovne komande i jedinica, spriječeno je presijecanje grada.

– Ne samo za mene, to je jedna od strateških bitaka za opstanak Sarajeva i države BiH. Ona se ne može posmatrati odvojeno od 2. maja, hapšenja legalnog predsjednika RBiH i pokušaja specijalnih snaga iz Srbije da zauzmu Predsjedništvo. Kada im to nije uspjelo, htjeli su presjeći Sarajevo, preko Novog Sarajeva, spojiti liniju Žuč – Pofalići s kasarnom “Maršal Tito” i s Grbavicom, koja je vazdušnom linijom 500 metara udaljena od kasarne, a ova je, opet, isto toliko udaljena od Huma. Zahvaljujući Opštinskom štabu TO Novo Sarajevo, jedinicama i patriotama, Regionalnom štabu i koordinaciji između OŠ i Vrhovne komande i jedinica, spriječeno je to presijecanje grada.

Dejstva iz Maršalke

• Kako je, zapravo, počela ta bitka?

– Četrnaesti maj bio je ključan. Tada se odvijao sveopšti napad na Sarajevo. Sjetimo se Trga heroja, Ilidže, Butmira, Azića… U samim Pofalićima ubijen je jedan Bošnjak, jedan je ranjen. Počelo je hapšenje Bošnjaka kao sumnjivih. U to vrijeme, od pripadnika PL već su bili formirani Pofalićki odred I, na čijem je čelu bio Habib Idrizović, Pofalićki odred II i Odred Velešići s Enverom Šehovićem kao komandantom. Kada se vidjelo šta se dešava u Foči, Bijeljini, Zvorniku, 8. aprila je Predsjedništvo BiH formiralo TO. Mi smo na brzinu, tog 14. maja, sjeli, napravili nekakav plan, kuda bi koja jedinica krenula ako bi se desio napad. U svemu je bitnu ulogu odigrao, pored komandanta OŠ Salke Idriza, i Mirsad Čaušević Brada, koji je bio spona između Vrhovne komande Sefera Halilovića, Alije Izetbegovića i nas iz odreda. No, kada sam rekao da je 14. maj bio ključni, mislio sam prije svega na to da su tog dana bila uhapšena dvojica pripadnika srpskih snaga, koji su nam dali informaciju da će napad njihovih jedinica početi oko osam sati 16. maja, istovremenim dejstvima iz Maršalke, upadanjem u Duhanaru i u Mljekaru tenkovske oklopne jedinice, sa Žuči su planirali zaposjesti Hum, presjeći Kobilju Glavu prema Poljinama, dočepati se repetitora, već su bile spremne jedinice u Lukavici…

• Gdje ste Vi tada bili?

– Bio sam komandant Odreda Pofalići II i direktan učesnik borbenih dejstava. Sa sobom sam poveo jednu jedinicu, druga je čuvala Fabriku duhana i Mljekaru, a treća je bila raspoređena na liniji Ekonomska škola – Bristol – Elektroprivreda.

Iskreno, plašio sam se neuspjeha. Kao vojnik u krvi, u duši, znao sam, uslijedio bi protunapad, a naši bi bili dezorijentisani, razbijeni. Nismo smjeli izgubiti! Zamisao je bila da krenemo oko pet sati ujutro 16. maja, ali izdata je komanda Grom, ispred Opštinskog štaba TO. Na isturenom komandnom mjestu bili su sada general Alija Ismet i Vahid Alihodžić, prvi u ime regionalnog, drugi u ime Opštinskog štaba, i oko sedam sati se krenulo. Naglašavam da su ovim odredima pridodate i jedinice Dževada Topića Tope, sa njim je bio i Enes Srna, pa jedinice Kerima Lučerevića s Koševskog Brda, policije Novo Sarajevo. U jednom trenutku, dolazi kurir i kaže: komandante, vojska čeka u podrumu, šta ćemo. Zamolim jedinicu Lučarevića da oni ostanu tu, a ja sam s grupom napravio obuhvat i spojio se sa svojom jedinicom.

Bila je jedna bašta, u njoj rezervoar s jakim mitraljeskim gnijezdom, odakle su Pofalići tučeni žestoko. Došli smo im iza leđa i zarobili puškomitraljez. Počeo je napad… I, uglavnom, između 14 i 15 sati došli smo na prvu zamišljenu liniju, do doma u Gornjim Pofalićima. Predviđen je bio odlazak dalje prema Obadu, spajanje s Buča Potokom, čije jedinice su sprečavale dolazak snaga sa Žuči, ali stigla je naredba da se uspostavi linija odbrane i tu smo ostali cijelu noć. Sutradan smo oslobodili dio Obada, došli do Žuči.

Bole nepravde

• Koliko ste oružja zarobili u Pofalićima?

– Krenuli smo s minimalnim naoružanjem. Ljudi su išli s noževima, a poslije Pofalićke bitke smo naoružali čitav grad. Čak smo i top zarobili i protivavionske mitraljeze, ručne bacače i sredstva veze. Puno municije smo tamo našli. Svaka kuća – gnijezdo. Samo u podrumu Milana Šešelja, brata Vojislava Šešelja, otkrili smo skladište municije i napunili kamion njome.

• Da li biste mogli podsjetiti na hrabrost nekih suboraca?

– Bilo bi to nepravedno prema onima koje bih izostavio. Ima nešto drugo. Danas ispada da su više bili borci oni koji nisu bili u tim borbenim dejstvima, nego oni koji jesu.

• Kerim Lučarević mi je tvrdio da je njegova jedinica odigrala ključnu ulogu u Pofalićkoj bici?

– Jedinica Kerima Lučarevića je bila pridodata mojoj. Ne mogu reći da je njena uloga bila ključna, ključna je bila uloga svih koji su učestvovali. Sjećam se momka iz njegove jedinice koji je kada smo ono prilazili iza leđa, počeo okujisati, stvorila se kod njih panika, prepali su se. Moram reći da se Kerim povukao iz bitke veoma rano, oko 11 sati su oni kroz Velešiće već prošli, a bitka je trajala do tri sata.

• Obilježavanje godišnjica značajnih datuma prolazi nekako ugluho?

– Kao da se stidimo veličanstvenih trenutaka u kojima se odlučivalo o opstanku države! Imam osjećaj da se bojimo i reći da smo bili časni branitelji i pripadnici Armije. Bilo je onih koji su kršili kodeks ponašanja, vojnika, ali nije samo to u pitanju. Ljudi su izvarani, nikome ne vjeruju, bole ih nepravde. Evo, Zlatni ljiljan donosi 500 KM nosiocu koji se pokazao u jednoj akciji. Drugi se borili cijeli rat, a nemaju ništa, ni posao. Da ne govorim o namjeri da se svaka invalidnina napravi lažnom, pa se ide na revizije. Ja sam ih imao pet. Posljednji put stvarno sam strahovao. Sto posto sam invalid II grupe, imam umjetnu bradu, oštećeno grlo.

Bojao sam se ne zbog para, nego hoće li ispasti da sam 20 godina lažni invalid, koji je, eto, lagao ovu državu, narod.

(mb/NAP/opsadasarajeva)