Novi izvještaj Ujedinjenih nacija otkriva da je više od 60 zemalja saučesnik u “kolektivnom zločinu” omogućavanja izraelskog genocida nad Palestincima u Gazi.
U ponedjeljak je dostupna napredna verzija izvještaja specijalne izvjestiteljice UN-a za okupirane palestinske teritorije, Francesce Albanese.
U svom drugom izvještaju ove godine, Albanese je genocid nazvala “kolektivnim zločinom, održavanim saučesništvom utjecajnih trećih država koje su omogućile dugogodišnje sistemsko kršenje međunarodnog prava od strane Izraela”.
“Uokvirena kolonijalnim narativima koji dehumaniziraju Palestince, ova zvjerska djela prenošena uživo omogućena su direktnom podrškom trećih država, materijalnom pomoći, diplomatskom zaštitom i, u nekim slučajevima, aktivnim učešćem.”
Izvještaj pokazuje da bez podrške uglavnom evropskih zemalja, Izrael ne bi bio u stanju da održi svoj potpuni napad na Gazu.
Podršku je podijelila u četiri glavne kategorije: diplomatsku, vojnu, ekonomsku i humanitarnu.
Nema ‘odlučne akcije’ arapskih država
Albanese tvrdi da je diplomatski imunitet Izraela i neuspjeh u pozivanju Izraela na odgovornost za kršenje međunarodnih zakona, posebno na Zapadu, omogućio toj zemlji da nekažnjeno nastavi svoj genocid.
U izvještaju se navodi da se to dogodilo putem zapadnih medija i političkog diskursa, koji su “papagajski ponavljali izraelske narative” i nisu pravili razliku između Hamasa i palestinskih civila, te su se oslanjali na kolonijalne metafore o pravu Izraela da se brani kao “civilizirana” nacija od “divljaka”.
Albanese je istakla da su SAD sedam puta iskoristile svoje pravo veta u Vijeću sigurnosti UN-a kako bi kontrolirale pregovore o primirju i pružile diplomatsko pokriće za genocid. Ali ona napominje da SAD nisu djelovale same. Pomogli su im suzdržani glasovi i odlaganja, kao i razvodnjeni nacrti rezolucija iz Velike Britanije, Australije, Novog Zelanda, Kanade, Njemačke i Holandije.
Sve ove akcije su pomogle u sprečavanju konkretnih akcija, istovremeno stvarajući „iluziju napretka“.
Iako je napomenula da arapske i muslimanske države podržavaju palestinski cilj, one nisu poduzele “odlučne mjere” i neki regionalni igrači su “olakšali kopnene rute do Izraela, zaobilazeći Crveno more”. Egipat je nastavio održavati odnose s Izraelom, uključujući energetsku saradnju i zatvaranje prijelaza Rafah.
Istakla je značajne propuste u vezi s međunarodnim sudovima, uključujući činjenicu da većina zapadnih zemalja nije podržala Južnu Afriku ili Nikaragvu pred MSP-om i nastavljaju negirati da je Izrael počinio genocid, kao što nisu podržale ni presudu MSP-a o nezakonitosti izraelske okupacije Palestine.
Osim toga, u njenom izvještaju se navodi da je većina zapadnih zemalja potkopala naloge za hapšenje koje je MKS izdao protiv izraelskog premijera Benjamina Netanyahua i drugih članova vlade. Umjesto toga, SAD su uvele sankcije MKS-u, a Velika Britanija je zaprijetila da će povući njegovo finansiranje.
Neograničena vojna podrška
Uprkos rezolucijama UN-a koje pozivaju na embargo na oružje Izraelu od 1976. godine, izvještaj navodi da su mnoge zemlje pružale vojnu podršku i transfere oružja tokom cijelog genocida, a SAD, Njemačka i Italija su – “među najvećim dobavljačima”.
SAD trenutno garantuju 3,3 milijarde dolara godišnje za strano vojno finansiranje (FMF) i, do 2028. godine, dodatnih 500 miliona dolara godišnje za raketnu odbranu.
Istakla je ključnu ulogu koju je Velika Britanija odigrala u vojnoj saradnji s Izraelom i izvijestila o više od 600 nadzornih letova iznad Izraela i razmjeni obavještajnih podataka s njegovom vladom, što je, kako je rekla, sugerira “saradnju u uništavanju Gaze”.
Albanese je rekla da je 26 država poslalo najmanje 10 pošiljki “oružja i municije” – najčešće iz Kine (uključujući Tajvan), Indije, Italije, Austrije, Španije, Češke, Rumunije i Francuske.
Rekla je da je 19 zemalja, od kojih je 17 ratificiralo Sporazum o trgovini oružjem , bilo saučesnik u isporuci komponenti i dijelova za “program nevidljivih jurišnih aviona F-35” koji je bio ključan za vojni napad u Gazi. To uključuje Australiju, Belgiju, Kanadu, Češku, Dansku, Finsku, Njemačku, Grčku, Italiju, Japan, Holandiju, Norvešku, Poljsku, Južnu Koreju, Rumuniju, Singapur, Švicarsku, Veliku Britaniju i SAD. Neke od ovih zemalja nastavljaju isporučivati dijelove.
Iako Ugovor o trgovini oružjem ne prepoznaje razliku između „odbrambene“ ili „neubojite“ prodaje oružja, neke zemlje su koristile ove termine kako bi opravdale trgovinu oružjem Izraelu.
Neke zemlje, poput Italije, Holandije, Irske, Francuske i Maroka, dozvolile su transfer oružja preko svojih luka i aerodroma.
Napomenula je da su Španija i Slovenija otkazale ugovore i uvele embargo.
Druge države su nastavile kupovati oružje i vojnu tehnologiju koju proizvodi Izrael, a za koju se, prema izvještaju, testira na Palestincima pod okupacijom. Izvoz u EU se više nego udvostručio tokom izraelskog rata u Gazi i činio je 54 posto izraelskog vojnog izvoza u 2024. godini. Izvoz u Aziju i Pacifik i arapske zemlje u okviru Abrahamovog sporazuma činio je 23, odnosno 12 posto izvoza.
Osim toga, u izvještaju se navodi da su hiljade američkih, ruskih, francuskih, ukrajinskih i britanskih građana koji su služili u izraelskoj vojsci uživali imunitet i da nisu bili istraženi niti procesuirani za ratne zločine u Gazi.
Ekonomske veze i pomoć
U izvještaju se navodi da održavanje normalnih trgovinskih odnosa država s Izraelom “legitimizuje i održava izraelski režim aparthejda”.
Iako je međunarodna trgovina Izraela robom i uslugama smanjena sa 61 posto BDP-a u 2022. na 54 posto u 2024. godini, Albanese je napomenula da je Evropska unija (najveći trgovinski partner Izraela) nastavila da obezbjeđuje gotovo trećinu ukupne trgovine Izraelu u posljednje dvije godine.
Neke evropske zemlje su povećale svoju trgovinu s Izraelom tokom genocida nad Palestincima, kao što su Njemačka, Poljska, Grčka, Italija, Danska, Francuska i Srbija.
Arapske zemlje, poput UAE, Egipta, Jordana i Maroka, također su povećale svoju trgovinu.
Samo je Turska obustavila trgovinu s Izraelom u maju 2024. godine, iako je Albanese izvijestila da se određena trgovina indirektno nastavila.
Albanese je rekla da je prije napada Hamasa na južni Izrael 7. oktobra 2023. godine, većina Palestinaca bila ovisna o pomoći, a Agencija Ujedinjenih nacija za pomoć i rad palestinskim izbjeglicama (UNRWA) pružala je temelj te pomoći.
Albanese je istakla da je, kada je Izrael, bez navođenja dokaza, tvrdio da je osoblje UNRWA-e bilo uključeno u napade koje je predvodio Hamas, 18 država odmah obustavilo finansiranje bez istrage izraelskih tvrdnji.
Uprkos istragama koje nisu dale konačnih rezultata, većini donatora su trebali mjeseci da nastave s uplatama za Unwru. SAD, njihov najveći donator, donijele su zakon kojim se zabranjuje finansiranje Unwre od strane SAD-a. Kada je izraelski Knesset zabranio Unrwu, samo je nekoliko država poduzelo mjere tražeći savjetodavno mišljenje Međunarodnog suda pravde.
Izvještaj optužuje zemlje poput Kanade, Velike Britanije, Belgije, Danske i Jordana da su odvratile pažnju od ključnog pitanja ubacivanjem pomoći (iz zraka), potez za koji ona kaže da je bio i opasan i neefikasan.
Albanese, koja je bila jedan od najglasnijih i najsnažnijih kritičara izraelskog ponašanja u Gazi tokom dvogodišnjeg genocida, rekla je da saučesničke države održavaju „kolonijalne i rasno-kapitalističke prakse koje su odavno trebale biti prepuštene historiji“.
„Čak i kada je genocidno nasilje postalo vidljivo, države, uglavnom zapadne, pružale su i nastavljaju pružati Izraelu vojnu, diplomatsku, ekonomsku i ideološku podršku, čak i kada je on koristio glad i humanitarnu pomoć kao oružje“, rekla je.
“Užasi protekle dvije godine nisu anomalija, već kulminacija duge historije saučesništva.”
(Middle East Eye/MiruhBosne)
