Učesnici protesta zbog najavljenog iskopavanja litijuma, koji je oko 19 sati počeo na beogradskim Terazijama, potpuno su ispunili prostor od Terazijske česme do Palate Albanija a dio građana okupljen je i na samom ulazu u Knez Mihailovu ulicu, javlja Beta.
Prostora između okupljenih gotovo da nema pa je vrlo teško, ako je uopšte i moguće, probiti se do govornice zbog čega veliki broj učesnika protesta ne može da čuje ni da vidi govornike.
Već na samom početku protesta oko 19 sati, dio Terazija u pravcu ka Skupštini Beograda bio je potpuno ispunjen građanima.
-Na ulicama se čuju se vuvuzele i pištaljke, građani nose transparente protiv kopanja litijuma i srpske zastave, a sredovječna gospođa sa podignutim krstom u ruci kraj zgrade Predsjedništva sa malog zvučnika pušta “Marš na Drinu”.
Uočljivo je na prilaznim ulicama prisustvo saobraćajne policije, a dio ulice Kneza Miloša pored Predsjedništva je blokiran.
Na potezu između skupštine Srbije, Predsjedništva i skupštine grada za sada nema pojačanog prisustva uniformisane policije.
Koliko se može primjetiti, kod zgrade Predsjedništva Srbije nalazi se veći broj policajaca u civilu.
Saobraćaj je zaustavljen od Trga Republike, preko Trga Nikole Pašića, do Londona, a sve kontroliše saobraćajna policija.
-Kod same Terazijske česme postavljena je bina sa koje će se obratiti predstavnici ekoloških udruženja, a ozvučenje je postavljeno na više mjesta na Terazijama.
Pored same bine nalaze se i šatori organizacije “Dostojni Srbije” koji se protive današnjem skupu i koji se tu nalaze od srijede.
Nekoliko desetina predstavnika te organizacije maše srpskim i ruskim zastavama, ali nisu glasniji od skupa protiv iskopavanja litijuma.
Okupljeni na skupu protiv rudarenja nose transparente “Stop Rio Tinto, nećeš kopati bre”, “Dosta smo pili laž, vrijeme je da popijete robiju”, “Ne rudniku, eksploataciji, iseljenju”, “Rio Tinto marš iz Srbije”, što građani povremeno i skandiraju.
-Organizatori su najavili da će na protestu govoriti predsjednik udruženja “Ne damo Jadar” Zlatko Kokanović, Ljiljana Bralović iz Saveza ekoloških organizacija Srbije (SEOS), naučna savjetnica beogradskog Instituta za hemiju Dragana Đorđević i glumica Svetlana Bojković.
Današnji protest biće poslednji u nizu od 50 okupljanja građana započetih krajem juna u Srbiji, povodom najava otvaranja rudnika litijuma u dolini Jadra.
Organizatori su najavili i da će poslije skupa organizovati višednevne blokade saobraćajnica u Beogradu, ali nisu precizirali na kojim lokacijama.
Ekološka udruženja današnji protest organizuju na dan isteka roka od 40 dana, koji su postavila vladi Srbije za usvajanje zakona o trajnoj zabrani geoloških istraživanja i eksploatacije litijuma i bora u Srbiji.
O protestima su se oglasili brojni državni zvaničnici, koji su se složili sa predsjednikom Srbije Aleksandarom Vučićem u ocjeni da je osnovni cilj današnjeg protesta “rušenje vlasti” na ulici.
Vučić je više puta pozitivno govorio o projektu “Jadar” i navodio da bi rudnik litijuma kompanije “Rio Tinto” u Jadru trebalo da počne da radi 2026. godine, “ukoliko se obezbjede garancije da neće biti ugrožavanja životne sredine i zdravlja ljudi”.
Ministrica rudarstva i energetike Dubravka Đedović Handanović rekla je prethodno da u dolini Jadra ima 158 miliona tona litijuma, ili oko 17 odsto ukupnih procjenjenih rezervi na evropskom kontinentu.
Prema njenim riječima, to bi moglo da “Srbiju stavi u sam vrh ne samo u Evropi, već i širom svijeta” u borbi protiv klimatskih promjena.
Sa druge strane, ekološki aktivisti i dio stručne javnosti ukazali su na brojne probleme koje bi moglo da donese otvaranje rudnika u Zapadnoj Srbiji.
Tvrde da bi moglo da dođe do zagađenja zemljišta, podzemnih voda, rijčnih tokova, vazduha, uz to navodeći negativne primjere sličnih rudnika kompanije “Rio Tinto” u drugim državama sveta.
-Jadar i Rađevina, nekadašnje bosanske teritorije zbog kojih je Husein-kapetan Gradaščević dizao Bošnjake na Osmansko carstvo, prostor je koji danas žele eksploatisati bjelosvjetski moćnici.
Naučnici o ležištu litijuma na granici Srbije i Bosne: Nije vrijedno eksploatacije zbog ekoloških rizika
