Codex Argenteus – ‘Srebrna Biblija’ – u Univerzitetskoj biblioteci Upsale jedan je od najpoznatijih rukopisa na svijetu. Sadrži najsveobuhvatniji još uvijek postojeći tekst na gotskom jeziku. Riječ je o ostacima luksuzne knjige četiri jevanđelja, evangelijarijuma, napisane početkom 6. vijeka u sjevernoj Italiji, vjerovatno u Raveni, a vjerovatno za ostrogotskog kralja Teoderika Velikog. Tekst je dio prijevoda Biblije biskupa Wulfile sa grčkog na gotski, napravljenog u 4. vijeku. Wulfila je najstariji poznati nemitski konstruktor abecede.
-Codex argenteus, ili Srebrna knjiga u Univerzitetskoj biblioteci Upsale, jedan je od najstarijih i najopsežnijih primjera gotskog jezika danas. Na švedskom, knjiga se zove Silverbibeln , ili Srebrna biblija .
-Codex argenteus sadrži četiri jevanđelja napisana na gotskom jeziku. Prevod sa grčkog na gotski izvršio je u četvrtom vijeku gotski biskup Vulfila, koji je takođe konstruisao gotski alfabet. Rukopis je vjerovatno prepisan u Raveni u vrijeme Ostrogota, a možda i za njihovog kralja Teoderika Velikog, početkom 6. stoljeća.
Tekst Codex argenteus jedan je od najstarijih i najopsežnijih primjera gotskog jezika bilo kojeg dokumenta koji je danas preživio.
-Codex argenteus je napisan na tankom pergamentu ljubičaste boje vrlo visokog kvaliteta zlatnim i srebrnim mastilom. Srebrno pismo je dominantno i dovelo je do izraza “srebrna knjiga”, “codex argenteus”. Dizajnirano je da bude veličanstveno djelo, koje je danas verovatno teško razumeti. Vjerovatno je prvobitno imao sjajan povez ukrašen biserima i draguljima.
-Codex argenteus bio je poznat u 16. vijeku kada se nalazio u benediktinskom samostanu u Verdenu u okrugu Rur. Do 1600. godine prešao je u ruke cara Svetog rimskog carstva Rudolfa II i bio je u Pragu kada su Šveđani upali u grad 1648. Kao švedski ratni plijen stigao je u Stockholm i postao dio biblioteke kraljice Kristine. Nakon kraljičine abdikacije prešao je na jednog od njenih bibliotekara, Isaaca Vossiusa, koji ga je odnio u Holandiju. Odatle ga je kupio kancelar kraljevstva (i univerzitetski kancelar) Magnus Gabriel De la Gardie, koji ju je 1669. poklonio Univerzitetu u Upsali sa srebrnom koricom. Prednju stranu korica ilustruje David Klöcker Ehrenstrahl.
Codex argenteus je prvobitno imao najmanje 336 listova. Od njih 187 je u Upsali. Još jedan list je preživio za potomstvo i nalazi se u Speyeru u Njemačkoj. Otkriven je senzacionalno 1970. godine u katedrali u Speyeru zajedno sa nekim skrivenim relikvijama. Čini se da je ovaj list prošao nešto drugačiji put od ostalih prije nego što je ponovo izašao na vidjelo.
-Godine 1995. dijelovi Codex argenteusa ukradeni su iz izložbene hale u Carolina Rediviva. Nekoliko mjeseci kasnije rukopis je pronađen, a osobe umiješane u krađu su uhapšene. Od tada je pojačana sigurnost oko izloženog Codexa argenteus.
-Tekst Codexa argenteus objavljen je u raznim izdanjima. Najnovije i najvažnije je faksimilno izdanje koje je napravljeno 1927. godine uz visoku tehnološku opremu i stručnost između ostalih profesora Swedberga.
VULFILA – ARIJANSTVO – BOSANČICA
Autorica dr Bisera Suljiž Boškailo smatra činjanicom da je bosančica puno starija od ćirilice koju smatraju da su Ćirilo i Metodije donijeli.
-Bosančica je istovjetna sa gotskim pismom, odnosno Vulfilinim biblisko-gotskom azbukom iz IV vijeka; azbukom, koju je, po mnogim naučnicima, izmislio Vulfila, kako bi Bibliju preveo na gotski. Vulfila je prvi gotski biskup koji je bio arijanac i koji je mnoge Gote preveo iz višeboštva na hrišćanstvo, odnosno arijanstvo.
Kako to da je bosančica najstarija na Balkanu i kakve veze ima Vulfila sa bosančicom?
Da bi nam bilo to malo jasnije, pogledajmo šta tvrdi o Gotima u Bugarskoj dr. Rossen Millev, istaknuti naučnik i direktor instituta „Vulfilina kuća“ u Sofiji u Bulgarskoj:
„Na gotsko-arijanskom temelju nastalo je u IX vijeku herezija Bogumila, jedne u osnovi alternativnog, antifeudalnog hrišćanskog učenja koji su bili protiv ratovanja, a za život u miru. Ovo učenje se širilo k Zapadu gdje su Goti ranije selili i gdje njihovi nasljednici sada žive, širilo se k Norditaliji, k Juznoj Francuskoj gdje ih zovu patarenima. Tako je Vulfilino učenje ima dugoročnog utjecaja na duhovni život u Evropi…“
Prof. Millev dalje tvrdi da je ćirilično pismo koje je nastalo u Mosiji u IX vijeku, i koje je nazvano po Ćirilu, koji je Sveto pismo preveo na slavenki jezik, nastalo iz Vulfilinog pisma:
„Naša istraživanja pokazuju da se za stvaranje ćiriličnog pisma, koje danas koristi 200 miliona ljudi kako u Rusiji, Ukraini, Bjelorusiji, Bugarskoj, Makedoniji, Srbiji, Crnoj Gori, pored Grčke, azbuka Vulfile bila najvažnija osnova, koja je uzeta za ovu azbuku.“
-Sličnosti bosančice i azbuke gotskog biskupa Vulfile, koji stvara gotsku azbuku kako bi preveo Bibliju na gotski jezik, su u mnogo čemu velike, ali, zbog prostora, ovdje ćemo napomenuti samo osnovne i najglavnije: prvo, sličnost ova dva pisma leži najprije u tome što im je većina znakova ista, odnosno većina slova ove dvije azbuke ima sličnosti sa grčkim slovima, zbog čega su naučnici mišljenja da im je korijen grčki. Drugo, ostatak slova koja nisu „preuzeta“ iz grčke azbuke, odnosno ne nalaze se u grčkoj azbuci, otkrivaju, tek, tijesnu srodnost bosančice i gotske azbuke. Treće, tamo gdje su razlike između ćirilice i Vulfilinog pisma, te razlike između ćirilice i bosančice, tamo su slučnosti između bosančice i Vulfiline gotsko-biblijske azbuke iz 370. god.
Upitaćete se otkud Vulfilina azbuka i bosančica. Postoje dokumenti iz IV vijeka, znači, u vrijeme dok je Vulfila stvarao avoju azbuku, gdje imamo crkvena suđenja ilirskim biskupima, arijanima, koji su bili istomišljenici sa Vulfilom i koji su se skupa borili za arijansko učenje. U crkvenoj istoriji poznat je crkveni spor iz 381. godine protiv dva ilirska biskupa Palladiusa i Sekundianiusa, koji su optuženi da pripadaju arijanskom učenju: I danas su ostali protokoli sa ove Crkvene sinode koja se održala u Akvileji, gradiću, koji pripada danas provinciji Udine u Italiji i koja je organizovana po pozivu kralja Gratiana, 5. septembra 381. g., a na kojoj je prisustvovalo oko 36 biskupa i izaslanika. Vulfila je bio i na toj sinodi, i umro na putu za Konstanipolj (današnji Istanbul) pokušavajući da spasi ilirske biskupe koji su bili kao i on arijani, smatra Suljić-Boškailo.
‘Sve ovo vodi tvrdnji da su, ili arijski biskupi sa Vulfilom, napravili azbuku kako bi se prevela Biblija na gotski, ili su od njega uzeli tu azbuku koju mi danas imamo kao bosančicu. No, činjenica, da su Iliri imali svoje pismo, koje danas malo poznajemo i koje se zvalo Mezafsko pismo (pismo koje su Iliri iz Bosne i Dalmacije u VI vijeku prije nase ere prenijeli u Italiju), gdje imamo dosta istih ili sličnih slova, govori kako nije nemoguće da je Vulfila uzeo bosančicu za podlogu svog pisma.’
