Stari bosanski gradovi: Kreševo

Kreševo pripada tipu većih srednjovjekovnih gradova slobodnog trougaonog tlocrta sa kulama na uglovima. Pretpostavka je da je unutar obora postojala branič-kula. Imao je značajno podgrađe, koje je bilo jak rudarski i trgovački centar sa carinama, najprije dubrovačkim, a kasnije turskim.

Spominje se u dubrovačkim izvorima 1371. godine. Vojvoda Juraj Vojsalić izdao je u Kreševu povelju u korist Radivojevića 1434. godine. Spominje se 1442, a 3.9.1444. godine kralj Tomaš tu potvrđuje povlastice Dubrovčanima.

Dubrovačko Vijeće umoljenih 29.4.1463. godine odobrava prah za bombarde Radiču Kristiću iz Kreševa. Turci su Kreševo zauzeli 1463. godine.

Grad, koji narod naziva Bedemom, bio je na strmom brijegu visokom 150 m. Sa zapadne strane zaštićen je dvostrukim prokopom. Zidovi su od škriljevca vezanog malterom.

Kreševo je prostran utvrđeni srednjovjekovni grad. Utvrda je imala oblik nepravilnog izlomljenog trougla čiji su se uglovi nalazili na sjevernoj, južnoj i zapadnoj strani.

Postavljena je na zaravni brežuljka u pravcu istok-zapad, poprimivši vrlo izdužen oblik. Dužina utvrđenja iznosi oko 122 m, a širina varira od 25 do 36 m, smanjujući se u istočnom uglu na svega 6 m.

Na zapadnoj strani utvrđenje je ojačano sa dvije četvrtaste, prema oboru, otvorene kule. Ova strana je branjena sa još dva paralelna jarka, koji su prilaz utvrđenju sa zapada činili vrlo teško pristupačnim.

Istočna kula sa trapeznim tlocrtom imala je prosječne vanjske dimenzije 6×6 m. Jugozapadna kula je imala približno iste dimenzije, dok je sjeverozapadna kula bila znatno veća sa dimenzijama oko 12×8 m.

Od jugozapadne kule išao je odbrambeni bedem prema jugu. Na dugim stranicama zidova utvrđenja nije bilo bedemskih kula, , što je izuzetan slučaj. Vjerujemo da su one postojale, pošto bi bez njih utvrđenje bilo veoma ranjivo, ali da su im tragovi tokom vijekova nestali.

Prostrani obor je nekada bio izgrađen brojnim zidanim i drvenim zgradama. Do danas su očuvani ostaci samo tri temeljna zida.

Kreševo pripada tipu većih srednjovjekovnih gradova slobodnog trougaonog tlocrta sa kulama na uglovima. Pretpostavka je da je unutar obora postojala branič-kula.

Imao je značajno podgrađe, koje je bilo jak rudarski i trgovački centar sa carinama, najprije dubrovačkim, a kasnije turskim.

‘Sotto Crisgnevo‘ spominje se 1420. godine. Ostaci grada se nalaze zapadno od današnjeg Kreševa i djelimično su sačuvani u vidu ruševina.

Izvor: Srednjovjekovni gradovi u Bosni i Hercegovini, Husref Redžić

(MiruhBosne)