Na današnji dan, 24. septembra 1920. godine u Konjicu rođen je Zulfikar Zuko Džumhur, bošnjački i bosanskohercegovački putopisac, slikar, karikaturista, filmski i televizijski scenarista, pozorišni scenograf i kostimograf, umjetnički direktor filma i likovni kritičar. Preminuo je 27. novembra 1989. godine u Herceg Novom, a ukopan je dva dana poslije u Konjicu.
Potiče iz stare ugledne ulemaske porodice. Otac mu je Abduselam i majka Vasvija (rođena Rufo). Osnovnu školu i nižu gimnaziju završio je u Beogradu, gdje mu je otac radio kao imam u Bajrakli džamiji, a višu gimnaziju u Sarajevu 1939. godine. Počeo je studirati pravo, ali je prešao na Likovnu akademiju i završio je u klasi Petra Dobrovića. Prve crteže objavio je u Narodnoj armiji (1947), a od tada sarađuje kao karikaturista i slikar u Ježu, Borbi, Vetrenjači, Politici, Oslobođenju, reviji Danas, NIN-u, kao stalni saradnik i urednik.
Objavio je više od 10.000 karikatura. Napisao je scenarije za više kratkih igranih filmova i tri za igrane filmove. Uradio je 35 scenografija za pozorište, a posljednjih deset godina radio je na sarajevskoj televiziji kao pisac scenarija i voditelj dokumentarnog serijala Hodoljublje.
Ovog venerabilnog hodoljupca, čovjeka sa bezbroj zavičaja, proslavila je knjiga Nekrolog jednoj čaršiji (1958). Riječ je o putopisu koji je refleksija njegove obredne smirenosti, stvaralačkog drhtaja i užitka artističkog postupka. Neretva je za Džumhura Rijeka bez koje ne postoji ni Grad, ali ni sama Priča. Džumhur je uistinu bio svestrani artist i istačani hedonist koji je kreirao fikciju u zelenoj bradi Počitelja, što je uspješno kombinirao sa fakcijom prostora i kulture. Upravo je smjenjivanje imaginarnog i puke realnosti apsolut razumijevanja njegovih putopisa. On povijest, vedutu, historijski dokument i dojam uvezuje u sliku. Kad korača stambolskom kaldrmom, on istovremeno bilježi i kreira scenografiju kojom se kreće čitavo stanovništvo, a da sam čitalac nikad ne ostane bez konkretnog detalja koji individualizira ličnosti i situacije. Džumhurove slike u putopisima znakovite su i upečatljive, ponajprije na fonu uspješnih i pitoresknih metafora i personifikacija.
Zavičajnost je njegov dominantni emotivni naboj u putopisu; ona nosi sve elemente mehanhonije i elegijskog doživljaja svijeta. Ta zavičajnost temeljna je prepoznatljivost putpisa i on, kako je to često spominjao, sva prostranstva svijeta mjeri aršinom srca svog zavičaja: „Prestat ću da putujem onda kad zavičaj prestane da mi osvjetljava put“. Čitajući putopise Zuke Džumhura, osjetno je da su korijeni njegovog literarnog stvaranja najprije su u bošnjačkoj usmenoj književnosti, a tiču se narodnih predaja, priča i pjesmama. Pored Nekrologa jednoj čaršiji (1958), objavio je i Pisma iz Azije (1973), Hodoljublja (1982) i Putovanje bijelom lađom (1982).
(biserje.ba/MiruhBosne)