Astronomska opservatorija u srcu Bosne

Nakon mnogo ulaganja i nekoliko godina rada i priprema, prva (poslijeratna) astronomska opservatorija u Bosni i Hercegovini dočekala je i svoje zvanično otvorenje. Nova astronomska opservatorija smještena u centru Visokog (na terasi novog shopping centra i hotela “Vema”) će stupiti u pogon u subotu, 18. novembra 2023. godine. Cjelokupni proces nabavke i montaže teleskopa izvršio je konsultantski tim eksperata iz AD Orion.

Zgrada nekadašnje robne kuće Vema uskoro postaje dom impozantnog objekta u kojem se nalaze hotel, spa centar, teretana, brojne trgovine, alpinistička umjetna stijena i kao specijalna atrakcija – nova astronomska opservatorija. Investitor (gdin Osman Suša) je još od početka izgradnje objekta imao ideju da se na terasi objekta postavi kupola sa teleskopom. Kupola je montirana još prije pet godina, a u međuvremenu su trajali unutrašnji i vanjski radovi na objektu. Njen prečnik je 5,5 metara što dozvoljava istovremeni boravak više osoba u prostoru ispod kupole. Konsultanti i konsultantice iz AD Orion su sa gospodinom Sušom bili u kontaktu posljednjih nekoliko godina, da bi u decembru 2022. godine, zvanično potpisali memorandum o saradnji kao i uspostavi astronomske opservatorije – koja nosi naziv “Astronomska opservatorija VEMA Visoko”.

Tokom proteklih mjeseci konsultanti/ce iz AD Orion su stupili u kontakt sa njemačkom firmom Astroshop.eu kod koje je naručen teleskop sa popratnom opremom prema utvrđenim specifikacijama, te je izabran teleskop reflektor američke firme MEADE. (Teleskop ima prečnik 35,5 cm, fokusno rastojanje od 284,5 cm. Maksimalno korisno uvećanje teleskopa je 710 puta.) Teleskop je u Visoko stigao sredinom augusta, kada je najprije uslijedila mehanička montaža, a zatim podešavanje motori koji rotiraju kupolu i pomjeraju slajd kroz kojim se posmatra nebo. Cjelokupno istraživanje tržišta, preuzimanje i montažu teleskopa je obavila ekipa iz AD Orion, odnosno eksperti Jasmin Dolamić i Armin Hujić na čelu sa Muhamedom Muminovićem.

Protekle subote (4. novembra) nebo iznad Visokog je bilo djelimično vedro, tako da je testiran i elektronski sistem kojim se teleskop usmjerava ka nebeskim objektima. Instrument je u potpunosti automatizovan i sadrži bazu od 145 000 objekata, tako da se pritiskom na dugme usmjerava prema željenom svemirskom objektu. S obzirom na lokaciju opservatorije ona je namjenjena isključivo za popularizaciju i edukacije iz astronomije. Ekipa iz AD Orion priprema poseban program ekploatacije teleskopa, odnosno program individualnih i grupnih posjeta, konferencija, predavanja i radionica za sve dobne skupine.

Predstojeće otvorenje “Astronomske opservatorije VEMA Visoko” simbolizira povratak ozbiljnije astronomije u našoj zemlji, kojim se BiH ponovo vraća na  zvjezdane staze.