Prof. Serwer: Umirivanjem Beograda Amerikanci neće ništa dobiti. Hrvatska pristaje uz Moskvu, koja podržava njene etničko nacionalističke ciljeve unutar Bosne

U nastupu na Atlantskom savjetu početkom prošle sedmice, zamjenik pomoćnika sekretara Stejt departmenta za Balkan rekao je:

Svaki inteligentni posmatrač ili analitičar će prepoznati da Rusija neće biti kredibilan partner, da Putin neće biti cijenjena ličnost u svijetu. Tako da je klađenje na tu vezu gubitnička opklada. Mislim da vidite da se barem neki vrlo inteligentni ljudi udaljavaju od te veze. To ne znači da Rusija ne radi očajnički na tome da zadrži neke od igrača na zapadnom Balkanu u njihovoj orbiti, ali su zaista ekonomski, politički i geografski oni u gubitnoj bitci. (https://www.atlanticcouncil.org/event/the-western-balkans-euro-atlantic-future)

-On je, naravno, u pravu da je EU dugoročno daleko bolja opklada od Rusije. Iz dobrih razloga Albanija, Kosovo i Makedonija su definitivno izabrali Brisel u odnosu na Moskvu. Albanija i Makedonija treba da počnu pregovore o pridruživanju sa EU. Uprkos nejasnim neposrednim izgledima, Kosovo namjerava da podnese zahtjev za članstvo prije kraja godine. Tirana, Skoplje i Priština jasno su istakle svoje ambicije. U sve tri, većina opozicije, kao i vladajućih stranaka, podržavaju pristupanje EU. Veća je vjerovatnoća nevoljkosti EU da se proširi nego nevoljkosti da se pridruži ove tri buduće članice.

-Međutim, situacija je drugačija u Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Crnoj Gori i Srbiji. Ne vidim toliko “veoma inteligentnih ljudi” koji se okreću od Rusije. U Bosni, de facto gazda pola zemlje, Milorad Dodik, je korumpiran od Rusa. Hrvatska, koja je već članica EU, pristaje uz Moskvu, koja podržava njene etničko nacionalističke ciljeve unutar Bosne. Rezultat je de facto savez sa Dodikom koji ismijava izglede BiH za NATO i EU. Crna Gora, članica NATO-a, ima proruskog premijera i vladajuću koaliciju. Lako se povinuju preferencijama Beograda, uključujući nedavno i tretman Srpske pravoslavne crkve.

Najvažnije: Srbija je definitivno krenula u ruskom pravcu, čak i tokom rata u Ukrajini. Samo da citiramo prošlosedmične događaje, Srbija je ponovo odbila da se uskladi sa sankcijama EU Rusiji, njeno rukovodstvo je osudilo lidere kosovskih Albanaca i Srbe koji su spremni da učestvuju u njenoj vladi u rasističkim i kataloškim terminima, a beogradski miljenici razbili su kancelariju odgovornu za održavanje opštinskih izbora u dijelu Kosova sa srpskom većinom. Sada je to poprište riskantnog obračuna između srpskih gangsterskih saveznika i kosovskih specijalnih policijskih snaga. Predsjednik Vučić je zatražio da se srpski vojnici vrate na Kosovo. To bi izazvalo ozbiljno nasilje. Vučićevi prijatelji u Moskvi zadovoljni.

-Američka diplomatija se kladila na to da će Beograd donijeti konačan izbor u korist liberalne demokratije i Zapada. To se ne dešava. Glavna opozicija u Srbiji i većina njenog stanovništva nisu pro-EU i sigurno nisu naklonjeni Americi. Oni daleko više vole Rusiju i Kinu, pod maskom „neutralnog“ stava. Predsjednik Vučić vrda, uglavnom vješto.

Veliko nalazište litijuma u Srbiji najnovija je nagrada s kojom se poigrava. Vlada Srbije je u januaru poništila licence Rio Tintu za njegov razvoj. On sada pokušava namamiti Kineze da preuzmu vlast, uprkos evropskim protestima. Dogovori s Rusijom i Kinom dolaze bez transparentnosti, što dozvoljava puno preskakanja. Srpska „neutralnost“ ima definitivno korumpiran i autoritaran nagon.

Kao i Srbija. Freedom House je sada rangira kao “djelimično slobodnu” (prije pet godina bila je “slobodna”). Beograd je klizio u autokratskijem pravcu tokom predsjedavanja predsednika Vučića. Postoji ograničena politička opozicija. Mediji su naklonjeni vladi i svakodnevno koriste govor mržnje (uglavnom protiv kosovskih Albanaca). Sudovi nisu nezavisni. Vlada ima jake ruke u ekonomiji. Politička opozicija je slomljena i smiješna, čak i ako je intelektualna opozicija hrabra i ozbiljna.

Amerikanci svoju politiku nisu prilagodili aktuelnoj realnosti: Srbija je za sada izgubljena za Zapad. Beograd zapravo ne teži članstvu u EU, što Vučić smatra predalekom da bi nadoknadio moć koju bi morao da se odrekne da bi ispunio svoje zahtjeve. Umjesto toga, on teži „srpskom svetu“, nastojanju da stavi pod kontrolu Beograda srpsko stanovništvo u susjednim zemljama. U tome je uspio na Kosovu, u Crnoj Gori i Bosni i Hercegovini. Nijedna od ovih zemalja neće moći da ostvari svoje snove o EU sve dok Beograd koristi svoje srpske građane da od njih napravi nefunkcionalne države.-

Amerikanci moraju postati realni. To znači povratak politici koja energično podržava suverenitet, teritorijalni integritet i državnu funkcionalnost susjeda Srbije. Današnja Srbija ugrožava te ciljeve. Umirivanjem Beograda Amerikanci neće ništa dobiti. Zablude ne čine stvarnost – piše američki profesor Daniel Serwer.